Телефон мошенникларының йогынтысына ничек каршы торырга: киңәшләр һәм тәкъдимнәр
Хәзерге дөньяда телефон мошенниклыклары аеруча катлаулырак һәм куркынычрак була бара. Мошенниклар шәхси мәгълүматларны, акчаларны яки аккаунтларга керү мөмкинлеген үзләштерү өчен төрле схемалар куллана. Яклау ысулларын белү һәм мошенниклык билгеләрен танып белү финансларны һәм шәхси мәгълүматны куркынычсызлыкта сакларга ярдәм итә. Түбәндә телефон җинаятьчеләренә каршы торырга ярдәм итәчәк төп киңәшләр китерелә.
1. Шәхси мәгълүмат белән сак булыгыз
Ни өчен мөһим:
Мошенниклар еш кына сезне конфиденциаль мәгълүматларны ачарга ышандыру өчен психологик алымнар кулланалар. Алар банк, хокук саклау органнары хезмәткәрләре яки техник белгечләр булып кыланырга мөмкин.
Нәрсә эшләргә:
Беркайчан да телефон аша үзегезнең паспорт мәгълүматларыгызны, кредит карталары номерларыгызны, парольләрегезне, SMS яки кушымталарда килгән пин-кодларыгызны яки раслау кодларыгызны хәбәр итмәгез.
Исегездә тотыгыз, бер генә рәсми вәкил дә сездән телефон аша мондый мәгълүматны таләп итмәячәк.
Үзегезнең счетларыгыз, интернет-банкыгыз яки шәхси аккаунтларыгыз турындагы мәгълүматны әңгәмәдәш таныш булмаса, аның белән бүлешмәгез.
2. Шалтыратуның дөреслеген тикшерегез
Ни өчен мөһим:
Мошенниклар рәсми иллюзия тудырып, банк, дәүләт хезмәтләре яки техник ярдәм хезмәткәрләре булып маскировкаланырга мөмкин.
Нәрсә эшләргә:
Әгәр шалтырату шикле тоелса, нәрсә дә булса карар итәргә ашыкмагыз ашыкмагыз.
Оешма сайтында яки документларда күрсәтелгән рәсми номерларга шалтыратыгыз.
Сез белгән яки элегрәк бирелгән телефон номерларын кулланыгыз.
Шик булган очракта, әңгәмәне төгәлләү һәм мөрәҗәгатьнең дөреслегенә инану өчен оешма белән мөстәкыйль элемтәгә керү яхшырак.
3. Басымга бирешмәгез
Ни өчен мөһим:
Мошенниклар еш кына психологик басым тактикасын кулланалар, сезне аек акылдан баш тартырга мәҗбүр итү өчен ашыгыч гамәлләр таләп итәләр.
Нәрсә эшләргә:
Янауларга яки тиз җавап бирергә өндәүләргә бирешмәгез, мәсәлән, счетны блоклау яки штраф түләргә кирәклеге турында.
Онытмагыз, сезнең уйларга, мәгълүматны тикшерергә һәм якыннарыгыз белән киңәшләшергә вакытыгыз бар.
Үзегезне куркытырга яки ашыгыч гамәлләр кылырга мәҗбүр итәргә ирек бирмәгез.
4. Шикле сылтамалар буенча күчмәгез
Ни өчен мөһим:
Мошенниклар сезнең җайланмаларга яки шәхси мәгълүматларга керү өчен фишинг сайтларын яки зарарлы файлларны кулланалар.
Нәрсә эшләргә:
Таныш булмаган яки шикле сылтамалар буенча басмагыз, бигрәк тә алар SMS яки мессенджерлар аша хәбәрләр рәвешендә килсәләр.
Тикшерелмәгән чыганаклар буенча файлларны яки кушымталарны йөкләмәгез.
Әгәр сезгә сайтка яки кушымтага күчәргә тәкъдим итәләр икән, аның чынлыгына һәм куркынычсызлыгына инаныгыз.
Вируска каршы программа тәэминаты кулланыгыз һәм аны даими рәвештә яңартыгыз.
5. Якыннарыгызны өйрәтегез
Ни өчен мөһим:
Мошенниклык схемалары даими үзгәреп тора, һәм гаиләнең барлык әгъзаларының да мәгълүматлы һәм уяу булуы мөһим.
Нәрсә эшләргә:
Туганнарыгызга, бигрәк тә өлкән яшьтәге кешеләргә, мошенниклыкның яңа схемалары турында сөйләгез.
Беркем дә алардан пароль яки телефон аша акча таләп итмәячәк, дип аңлатыгыз.
Аларны мәгълүматны тикшерергә һәм таныш булмаган шалтыратуларга ышанмаска өйрәтегез.
6. Мошенниклык очраклары турында хәбәр итегез
Ни өчен мөһим:
Кире элемтә хокук саклау органнарына һәм банкларга мошенниклык схемаларын күзәтергә һәм булдырмый калырга ярдәм итә.
Нәрсә эшләргә:
Әгәр дә сез мошенниклык омтылышы белән очрашкансыз икән, бу хакта кичекмәстән полициягә һәм банкка хәбәр итегез.
Шалтыратуның барлык детальләрен: сөйләшүнең номерын, вакытын, эчтәлеген язып куегыз.
Алдагы гамәлләр буенча хокук саклау органнары һәм банк тәкъдимнәрен үтәгез.
Телефон мошенникларыннан саклану - беренче чиратта уяулык, игътибарлылык һәм гади кагыйдәләрне үтәү. Үз-үзеңә һәм якыннарыңа мошенниклыкның яңа схемалары һәм ысуллары турында даими мәгълүмат бирү акча һәм шәхси мәгълүматларны югалтудан качарга ярдәм итәчәк. Онытмагыз, сезнең сак булуыгыз-иң яхшы саклану — игътибарлы булыгыз һәм җинаятьчеләргә сезнең ышанучанлыгыгыздан файдаланырга мөмкинлек бирмәгез!