1983 елда Халыкара кулланучылар ассоциациясе карары белән расланган Бөтендөнья кулланучылар хокукларын яклау көне, 2024 елда “Кулланучылар өчен гадел һәм җаваплы ясалма интеллект”девизы астында үткәрелә
Безнең көннәрдә ясалма интеллект киң таралган һәм йогынтылырак була бара, ул кеше тормышының күпчелек өлкәләренең аерылгысыз өлеше булып тора, һөнәри эшчәнлектә дә, кешенең шәхси тормышында да.
Ясалма интеллект - ясалма интеллектуаль системаларның традицион рәвештә кешенең өстенлеге дип саналган иҗади функцияләрне башкару үзлеге.
Интеллектуаль система ул традицион рәвештә иҗади дип саналган, билгеле бер предмет өлкәсенә караган, белемнәре шундый системаның хәтерендә саклана торган мәсьәләләрне хәл итә алган техник яки программа системасы.
Интеллектуаль системаның структурасы өч төп блокны үз эченә ала: Белем базасы, карарлар чыгару механизмы һәм интеллектуаль интрефейс (мәгълүмат алмашу, кеше һәм программа, операцион система, техник җайланма яки үзара эш итү ысулы арасында «үткәргеч»).
Карарлар кабул итү технологиясе буенча интеллектуаль система ул интеллектуаль ярдәм белән мәгълүмати - хисаплау системасы, ул мәсьәләләрне карар кабул итүче кеше (ЛПР) катнашмыйча хәл итә.
Интеллектуальләштерелгән системаның аермасы-анда кеше/оператор бар.
Шулай ук ясалма интеллект - информатика бүлеге, ул гадәттә кешегә бирелгән когнитив мәсьәләләрне чишү белән шөгыльләнә. Мондый бурычларга образларны өйрәтү, булдыру һәм танып белү керә. Хәзерге оешмалар төрле чыганаклардан – интеллектуаль датчиклардан, мониторинг инструментларыннан, Система журналларыннан һәм кеше ясаган контенттан зур күләмдә мәгълүмат җыялар.
Ясалма интеллектның бурычы-мәгълүматтан мәгънә һәм белемнәр алучы үз-үзен өйрәнү системаларын булдыру. Аннары ясалма интеллект бу белемнәрне кеше кебек яңа мәсьәләләрне чишү өчен куллана ала.
Мәсәлән, ясалма интеллект технологиясе кеше сөйләменә нәтиҗәле җавап бирә, оригиналь сурәтләр һәм текстлар ясый, реаль вакыт режимында алынган мәгълүмат нигезендә карарлар кабул итә ала; юл өстендәге камералар автомобиль хәрәкәтенең тизлеген исәпли, аның билгесен таный һәм штраф җибәрә, ә метро һәм аэропортлардагы куркынычсызлык системалары кешеләрне халык арасында таба.
Бөтендөнья кулланучылар хокукларын яклау көненең игътибар үзәгендә яңа контент булдыру өчен кулланыла торган Ясалма Интеллект алгоритмнары клиентларга хезмәт күрсәтү һәм ярдәм итү өлкәсендә күптән кулланыла торган генератив Чат – ясалма интеллект ботлары. Бу чат-ботлар кеше аралашуын катлаулы һәм үзенчәлекле ысуллар белән имитацияләү өчен ясалма интеллект системаларын берләштерә, мәсәлән, онлайн эзләүдә, анда әйдәп баручы технология компанияләре эзләү тәҗрибәсен кертә башлаган.
2024 елда Бөтендөнья көне кысаларында, актуаль сорау: “Кулланучылар генератив ясалма интеллектлы “Чат-ботларга” никадәр ышана ала?”.
Һәрбер кулланучы бер тапкыр булса да чат-бот яки тавыш ассистенты (ярдәмчесе) белән очраша, ул мәсьәләне хәл итәргә тырыша, мәсәлән, банк яки кәрәзле оператор, сатучы яки хезмәт башкаручы белән.
Чат-бот-ясалма интеллектлы программа, ул кеше белән диалогны имитацияли һәм кулланучының мессенджерлар, сайтлар, телефон яки мобиль кушымта аша соравына шунда ук җавап бирергә көйләнгән.
Бу программаларны көйләп һәм төрлечә кулланып була. Безнең күбебез бизнес өчен чат ботлары, шулай ук популяр мессенджерлар белән таныш: Telegram, Facebook* Messenger, WhatsApp. Чат-бот кулланучыларда еш очрый торган проблемаларны чишәргә булыша ала; кулланучылар контактларын җыя белә һәм алар белән бушлай материаллар бүлешә ала.
Чат-ботларның өстенлеге: кулланучының соравына шунда ук җавап бирү мөмкинлеге; чат-ботларны тәүлек әйләнәсе һәм ял көннәресез, атнага 7 көн кулланып була; әгәр бот сорауны аңлый алмый һәм җавап бирә алмый, ул сорауны ярдәм белгеченә бирә ала.
Чат-ботлар кеше өчен төрле мәсьәләләрне хәл итү өчен күп мөмкинлекләр бирә. Мәсәлән алар заказлар кабул итүне; кунакханәләрдә билетлар һәм номерлар броньлауны; клиентларга техник ярдәм күрсәтүне; продукция яки хезмәт буенча консультацияне; түләү һәм акча күчерүне эшли беләләр.
Бу теләсә нинди масштабтагы бизнес өчен, шулай ук теләсә нинди тармак өчен универсаль корал: туризм, ваклап сату һәм күпләп сату, банк өлкәсе, җәмәгать туклануы, медицина.
«Чат-бот» ның төп бурычы – ышанычлы җаваплар түгел, ә табигый җаваплар бирү, шуңа күрә кулланучылар дөрес булмаган мәгълүмат ала һәм хаталы нәтиҗәләр ясый ала.
Чат-ботлар хакыйкатьне ялганнан аера алмый, уйлап чыгарылган фактларны чын фактлар итеп күрсәтә ала, нәтиҗәдә кулланучылар дөрес булмаган мәгълүмат ала һәм хаталы нәтиҗәләр ясый ала.
Шуңа күрә, ясалма интеллектның күп кенә өстенлекләренә карамастан, аны куллану кулланучылар иминлеге өчен җитди нәтиҗәләргә китерергә мөмкин, мәсәлән, ялган мәгълүмат тарату һәм хосусыйлыкны бозу, чөнки чат-ботларның иң зур кимчелеге – аларның җавап алдан әзерләнгән сорауларга гына җавап бирү сәләте. Әгәр дә аның базасында “әзерләнгән” җаваплар булмаган сорау килеп чыкса, ул озак уйларга, логикага каршы җавап бирергә яки дөрес булмаган һәм ялган мәгълүмат белән җавап бирергә мөмкин.
Кайвакыт кына мөрәҗәгать ярдәм хезмәте хезмәткәренә күчерергә мөмкин.
Чат-ботларны куллануның өстәмә кимчелекләре: клиентлар Чат-ботка караганда тере кешеләр белән аралашуны өстен күрәләр. Тере ярдәм хезмәткәрләре клиентларның канәгатьлек рейтингын күтәрәләр; Чат-ботлар проблеманың асылына төшенә алмый;Чат ботларының карар кабул итү сәләте юк.
Шулай ук еш кына кешеләр психологик яктан бот белән ничек дөрес аралашырга әзер түгел яки аңламыйлар, шуңа күрә үз эшчәнлегендә чат-ботлар кулланган компания яки оешма клиент/кулланучыга кем белән диалог алып барырга икәнен үзе сайларга хокук бирергә тиеш, чат - бот белән яки кампания хезмәткәре белән. Бу мөмкинлек клиентларның теләсә нинди мәсьәләләрен хәл иткәндә булырга тиеш, аларның катлаулылыгына карамастан.
Ясалма интеллект вакытында кулланучылар хокукларын яклауның өч өстенлеге
Беренче өстенлек- ясалма интеллект кулланган алгоритмнарның ачыклыгы һәм аңлаешлылыгы. Кулланучылар ясалам интеллект алгоритмнары нигезендә кабул ителгән автомат карарлар белән очраша. Әмма мондый алгоритмнар гади кулланучылар өчен катлаулы һәм аңлашылмаучан булырга мөмкин. Кулланучылар карарларның ничек кабул ителүен һәм нинди мәгълүматны кулланганнарын аңларга тиеш. Ачыклык булганда гына кулланучылар аларның хокуклары якланган дип ышана ала.
Икенче өстенлек-кулланучыларның мәгълүмат конфиденциальлеге. Яи зур күләмле мәгълүмат эшкәртүгә нигезләнгән, һәм еш кына шәхси һәм конфиденциаль мәгълүматка керү таләп ителә. Кулланучыларга аларның мәгълүматлары рөхсәтсез керүдән яки кулланудан саклану гарантиясе бирү мөһим. Мәгълүматны саклау ИИ киң таралган шартларда мөһимрәк була бара, шуңа күрә законнар һәм кагыйдәләр бу технологиянең үзенчәлекләрен исәпкә алып эшләнергә тиеш.
Өченче өстенлек-ясалма интеллектның тискәре нәтиҗәләре өчен җаваплылык. Ясалма интеллектның дөрес эшләмәвенең билгеле очраклары технологиянең һәрвакыт идеаль эшләмәвен һәм кулланучылар өчен кирәкмәгән нәтиҗәләр китереп чыгарырга мөмкинлеген күрсәтә. Кулланучылар ГАРАНТИЯЛӘНЕРГӘ тиеш, ясалма интеллект дөрес булмаган карар яки тискәре йогынты ясаса, бу технологияне кулланган компанияләр һәм оешмалар җавап бирәчәкләр.
Бу үз эченә зыянны каплауны, алгоритмнарны яхшыртуны һәм мондый ситуацияләрнең кабатлануын булдырмау буенча чаралар күрүне ала.
Хәзерге вакытта ясалма интеллектның хокукый статусы закон тарафыннан билгеләнмәгән һәм ясалма интеллектны кулланганда ачык чыганакларга кергән дөрес булмаган яки төгәл булмаган мәгълүматны булдыру һәм тарату өчен кем җаваплы икәне ачык түгел.
Шуңа күрә Роспотребнадзор тарафыннан Бөтендөнья кулланучылар хокуклары көне кысаларында оештырылган чаралар Россия кулланучыларының хокукларын ясалма интеллект белән идарә ителә торган платформаларны куллану белән бәйле куркыныч хәлләрдән нәтиҗәле яклауны тәэмин итүгә комплекслы якын килүне гамәлгә ашыруга юнәлдерелгән.
“Татарстан Республикасында Гигиена һәм эпидемиология үзәге”нең Яшел Үзән филиалының Буа районындагы бүлекчәсе белгечләре
Роспотребнадзорның бердәм консультация үзәге 8 800 555 49 43
Кулланучылар хокукларын яклауның барлык мәсьәләләре буенча Сез “Татарстан Республикасында Гигиена һәм эпидемиология үзәге”нең Яшел Үзән филиалы консультация пунктына Буа, Чүпрәле, Апас районнары территориясендәге: 422430 Буа шәһәре, Ефремов урамы, 135 йорт адресы буенча яки (8-84374) 326-76 телефоны буенча мөрәҗәгать итә аласыз.
Яисә Татарстан Республикасы буенча Роспотребнадзор Идарәсенең территориаль бүлегенә Буа, Чүпрәле, Тәтеш, Апас районнарында түбәндәге адрес буенча: 422430, ТР, Буа шәһәре, Ефремов урамы, 135 йорт, (телефон (884374 3-52-89).