Президент атамасы сакланырмы?

2015 елның 1 гыйнварыннан Россия төбәкләре җитәкчеләрен “президент” дип атарга ярамаячак. Хәзерге вакытта төбәкләрнең барысы да яңа закон нигезендә әлеге атамадан баш тартты инде. Бары тик Татарстан гына яңа канунның дөреслеге белән килешми...

“Россия субъектларының сайланган һәм башкарма хакимият органнарын оештыруның гомуми принциплары турында”гы канунга үзгәрешләр 2010 ел азагында ук кертелгән иде. Шулай да, закон чыгаручылар әлеге канун гамәлгә кергәнче биш ел вакыт узарга тиеш дип белдерде. Шул рәвешле, субъектларны әлеге яңа кагыйдәләргә күнектерү максатыннан “күчеш чоры” игълан ителде. Шушы вакыт эчендә Россия төбәкләре “президент” атамасыннан баш тартып, төбәк башлыклары өчен яңа атама сайларга тиеш булды. Тагын бер мөһим шарт – төбәкләр алдына үз Конституция яки уставларын кабул ителгән яңа законга туры китерү бурычы да куелды.

Халык фикере – беренче урында

Россия төбәкләре әлеге закон белән килешеп, “президент” атамасыннан баш тартты инде. Бүгенге көндә бары тик Татарстан гына республикада аны калдыру яклы.

- Әлеге законны кабул иткәндә Россия Дәүләт Думасының үз вәкаләтләрен арттыруы күзгә ташлана. Ник дигәндә, Россия Конституциясендә хакимият структурасын, парламент атамасын, төбәк башлыкларын һәм башкарма хакимият органнары җитәкчеләрен субъектлар үзләре билгели дигән махсус маддә бар, - дип белдергән иде Татарстан Дәүләт Советы Рәисе Фәрит Мөхәммәтшин журналистлар белән очрашуларының берсендә. Җитәкче әлеге мәсьәлә турында федераль үзәк белән тагын бер кат фикер алышырга кирәк, дип ассызыклады (шунысын да билгеләп үтәргә кирәк: хәзерге вакытта Татарстан федераль үзәк белән вәкаләтләр бүлешү турында килешү төзегән Россиянең бердәнбер субъекты).

Бу темадан Россия Президенты Владимир Путин да читтә калмады. Хәтерләсәгез, “Селигер” яшьләр форумында ул Татарстан Президенты атамасы турында үз фикерен җиткерде.

- Төбәктәге иң югары рәсми затны ничек дип атау – сезнең шәхси эшегез. Ягъни әлеге карарны Татарстанда яшәүче гражданнар үзләре кабул итәргә тиеш. Мин шуны төгәл әйтә алам: Минтимер Шәймиев тә, Рөстәм Миңнеханов та Россия гражданнары гына түгел, ә чын мәгънәсендә илнең патриотлары, - дип белдергән иде Владимир Путин Казан федераль университеты аспирантының соравына биргән җавабында.

Татарстан Дәүләт Советы Рәисе Фәрит Мөхәммәтшин исә ил башлыгының әлеге сүзләрен “иң яхшы җавап” дип атады.

- Бу – Россия Президентының дәрәҗәле фикере. Төбәктәге иң югары рәсми затның атамасын республика халкы үзе билгеләргә тиеш. Без халык фикерен тыңлау ысулын табарбыз дип уйлыйм. Бу мәсьәлә артык кискенләшкән очракта, Татарстан Дәүләт Советы депутатлары аны, һичшиксез, караячак, - дип ассызыклады Фәрит Мөхәммәтшин.

Халык фикерен ни рәвешле өйрәнәчәкләре әлегә билгесез. Бу чараның халык җыены яисә референдум формасында узуы да бик мөмкин, ди белгечләр.

Федераль дәрәҗәдәге матбугат чаралары килешми

Татарстанда гомер итүчеләр исә, чыннан да, әлеге мәсьәләгә битараф түгел. Дәүләт Советы депутатлары исеменә республикада президент атамасын саклап калу турындагы мөрәҗәгатьләр шактый еш килә икән. Әле алай гына да түгел, Татарстаннан читтә яшәүче татарлар да әлеге атама өчен “җан ата”. Алар шулай ук парламент исеменә хатлар юллый икән.

Шул ук вакытта Татарстандагы иң югары рәсми затның атамасын үзгәртү белән килешүчеләр дә бар. Кагыйдә буларак, алар Дәүләт Советына язган хатларында президент атамасына алмаш тәкъдим итә. Әлеге мөрәҗәгатьләрне махсус эшче төркем тикшерә, карый, анализлый. Шунысын да билгеләп үтәргә кирәк: яңа атамалар арасында “Татарстан бабае” кебек “креатив” исемнәр дә юк түгел.

2015 елның 1 гыйнварыннан Татарстан Президенты Рөстәм Миңнехановның вазифасы ничек аталыр – монысы әлегә билгесез. Хәзерге вакытта исә ул рәсми рәвештә “президент” дип санала. Шунысы кызганыч: федераль дәрәҗәдәге матбугат чаралары Татарстанны президент атамасыннан баш тарткан башка төбәкләр белән бер рәткә куя. Алар Татарстанның иң югары рәсми затының атамасын инде хәзердән үк “башлык” сүзе белән алыштыра...

Рәмзия ЗАКИРОВА

http://intertat.ru/